Bu çalışma Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyet Nişanları araştırması üzerine yoğunlaşmış ve HTR312 dersi Midterm ödevi için hazırlanmıştır. – Abdurrahman Emirhan Ünal

Kayıtlara Göre Türkiye Cumhuriyeti Devlet ve Cumhuriyet Nişanları Sahiplerinin Araştırılması

İçerik

• Özet 1
• Giriş 2
• Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı 2
• Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanında Yapılan Değişiklikler 3
• Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı Sahipleri 4
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyet Nişanı 11
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyet Nişanında Yapılan Değişiklikler 11
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyet Nişanı Sahipleri 12
• Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı 12
• Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanında Yapılan Değişiklikler 13
• Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı Sahipleri 13
• Sonuç 13
• Kaynakça 14
• Ek 19

Özet

Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti tarafından kullanılan Devlet Nişanı, Cumhuriyet Nişanı ve Liyakat Nişanı incelenecek olup Devlet Arşivleri, haber siteleri gibi kaynaklardan veriler toplanacaktır. Devlet Nişanı sahibi yirmi sekiz kişi araştırılmıştır. Kişilerin yanı sıra nişanların mevzuattaki teknik bilgiler, 2013 yılında Türkiye Cumhuriyeti nişanlarında yapılan değişiklikler araştırılıp çalışmada belirtilmiştir. 30 Mart 2023 tarihinde 7447/6 madde itibari ile eklenen Üstün Fedakârlık Nişanı’nın herhangi bir görseli bulunmadığından dolayı çalışmada yer verilmemiştir. (1)

Anahtar Kelimeler: Türkiye Cumhuriyeti, Cumhuriyet Nişanı, Devlet Nişanı, Liyakat Nişanı

Giriş

Farsça bir kelime olan “Nişan” kelime anlamıyla “alâmet, işaret” anlamına gelmektedir. (2) Osmanlı Devleti döneminde Napolyon’un Mısır’ı işgal etmesi sonrası Osmanlı’da nişan dağıtım uygulaması yaygınlaşmıştır (3). Birçok padişah tarafından çıkartılan nişanlar “Berat” ile verilmekte olup sahibi öldüğünde ise miras olarak bırakılabilmekteydi (4). Aynı nişanın farklı dereceleri olması, üretilecek nişan adedinin belli olması, “Şemse”nin de nişan ile verilmesi gibi meziyetler Türkiye Cumhuriyeti nişanlarında görülmemektedir. (Türkiye Cumhuriyeti Nişanlarında rozet verilmektedir.) Osmanlı döneminde verilen nişanlardan sonra 26 Kasım 1934 yılında kabul edilen “Efendi, Bey, Paşa Gibi Lakap ve Unvanların Kaldırılmasına Dair Kanun” ile sivil rütbe ve resmi nişanlar; madalyalar kaldırılmıştır. (5) Bunun ötesinde yabancı devletlerden nişan alan Türkler dahi nişanlarını taşıyamaz hale gelmişlerdir. 1983’e kadar geçerliliği süren bu kanun 1983 yılında yayımlanan kanunla fesholunmuştur. (6)

Türkiye Cumhuriyeti, 24 Ekim 1983 tarihinde yayınlanan Madalya ve Nişanlar Kanunu ile verilecek olan madalya ve nişanları belirlemiştir. İlgili kanuna göre devlet madalya ve nişanlarının hangi boyutlarda, renklerde olacağı; kimlere nasıl, hangi durumlarda ve ne zaman verileceği kararlaştırılmıştır. (7) Kanun yayımlandığı günden itibaren geçerliliğini korumasına rağmen gerekli mevzuatlarla değişiklikler yapılmıştır. Bunların arasında nişanların üstünden T.C. ibaresinin ve Atatürk kabartmasının kaldırılması örnek olarak gösterebilir. Nişanlar sadece yabancı devlet vatandaşlarına verilirken madalyalarda böyle bir ayrım gözetilmemektedir. Osmanlı döneminde verilen nişanların miras yoluyla devri gözlemlenirken Türkiye Cumhuriyeti nişanlarında satış, devir ve bağış durumları söz konusu değildir. (8)

Cumhuriyet öncesi dönemde ve Cumhuriyet döneminde nişanların diplomatik bir araç olarak kullanıldığı, hem askeri hem de bürokratik teşviklerin yapılması açısından önemli bir rol oynadığı gözlemlenmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı

Devlet Nişanı, Bakanları Kurulu Kararı ve Cumhurbaşkanının tevcihi ile devlet başkanlarına verilir. Dostane ilişkilerinin geliştirilmesi amacıyla verilen Devlet Nişanı, milletlerin birbirine yakınlaşmasını da hedeflemektedir. (9) 2018 yılında yayımlanan KHK ile Bakanlar Kurulunun yetkisi kaldırılmıştır. (10)

Devlet Nişanı’nın çapı 8,90 cm olup altın ve gümüş malzemeler kullanılarak üretilmektedir. 18 ayar altın kırmızı ve yeşil renklerinin kullanıldığı, ay yıldız motifi ile tasarımı yapılan nişanın rozeti dikdörtgen olup 3,40×1,67 cm ebatlarındadır. 925 gümüş malzemeler ile üretilen rozetin zemininde Türk bayrağı motifi bulunmaktadır. (11)

Nişanın ağırlığı 61,50 gram gümüş ve 5,40 gram altın olmak üzere toplam 66,9 gram ağırlığına denk gelmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanında Yapılan Değişiklikler

2013 yılında yayımlanan 5544 numaralı kanun ile Devlet Nişanında bulunan Atatürk kabartmasının kaldırılıp yeni bir tasarıma gidildiği görülmektedir. (12) Aşağıdaki görsellerde eski ve yeni olmak üzere iki nişanın da görseli belirtilmiştir. Aynı zamanda eski nişan bir kolye gibi, asılma şekli, tevcih edilirken yeni dönem Devlet Nişanı ise “Şemse” şeklinde, kıyafete takılacak şekilde, tevcih edilmiştir. Nişanın Resmi Gazete’de yayımlanan modeli aşağıda gösterilmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı Sahipleri

Lech Wałęsa

Eski Polonya Cumhurbaşkanı olan Lech Walesa, 1983 yılında Nobel Barış Ödülü’ne layık görülmüştür. (13) Temmuz 1984 yılında Süleyman Demirel tarafından “Polonya ile olan dostça ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla” kendisine Devlet Nişanı verilmesi kararlaştırılmıştır. İlgili kararın arşiv görseli ekte belirtilmiştir. (14)

Haydar Aliyev

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin eski cumhurbaşkanlarından olan Haydar Aliyev, (15) “Türkiye Cumhuriyeti ile bölgesel ilişkilerin geliştirilmesinde gösterdikleri yakın ve dostane tutumları ile dostlukların gelişimine yaptıkları katkılar” nedeniyle Mayıs 1997 tarihinde Devlet Nişanı ile ödüllendirilmiştir. (16) İlgili kararın arşiv görseli ekte belirtilmiştir.

Aliya İzzetbegoviç

Bosna-Hersek’in ilk cumhurbaşkanı olan Aliya İzzetbegoviç, Yugoslavya’nın dağılması sırasında Bosna-Hersek’i bağımsızlık yolunda yönetmiştir. “Bilge-Kral” olarak da bilinen Aliya İzzetbegoviç, (17) Mayıs 1997 tarihinde Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı Konseyi Başkanı sıfatıyla “Türkiye Cumhuriyeti ile bölgesel ilişkilerin geliştirilmesinde gösterdikleri yakın ve dostane tutumları ile dostlukların gelişimine yaptıkları katkılar” sebebiyle Devlet Nişanı ile ödüllendirilmiştir. İlgili kararın arşiv görseli ekte belirtilmiştir. (18)

Hüsnü Mübarek

Eski Mısır Cumhurbaşkanı olan Hüsnü Mübarek, Kasım 1998 yılında Mısır Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı sıfatıyla Devlet Nişanı almıştır. (19) Cumhurbaşkanlığı arşivlerinde herhangi bir kayıt gözükmemesine rağmen Dışişleri Arşivi’nde sadece başlık olarak bulunan kayıtlarla Devlet Nişanı aldığı bilinen Hüsnü Mübarek, hükümetten protestolar sonucu istifa ederek ayrılmıştır. (20)

Franjo Tuđman

Hırvatistan’ın ilk cumhurbaşkanı olan Franjo Tudjman, Hırvatistan’ın Yugoslavya’dan ayrılıp bağımsız olmasında ülkesine liderlik etmiştir. (21) Ocak 1999 tarihinde Devlet Nişanı ile onurlandırılan Tudjman’ın kayıtları sadece başlık olarak mevcuttur. (22)

Eduard Şevardnadze

SSCB’nin son Dışişleri Bakanı ve Gürcistan’ın ilk Cumhurbaşkanı olan Eduard Şevardnadze (23), Şubat 1999 tarihinde “İkili ve bölgesel ilişkilerin geliştirilmesinde gösterdikleri yakın ve tutumları” sebebiyle Devlet Nişanı ile ödüllendirilmiştir. (24) İlgili kararın arşiv görseli ekte belirtilmiştir.

Emil Constantinescu

Eski Romanya Cumhurbaşkanı olan Emil Constantinescu, “İkili ve bölgesel ilişkilerin geliştirilmesinde gösterdikleri yakın ve tutumları” sebebiyle Devlet Nişanı ile ödüllendirilmiştir. (25) İlgili kararın arşiv görseli ekte belirtilmiştir.

Bill Clinton

Amerika Birleşik Devletleri’nin eski başkanı olan Bill Clinton, Süleyman Demirel tarafından Kasım 1999 tarihinde Devlet Nişanı ile ödüllendirilmiştir. Amerika ve Türk halklarının birbirine yakınlaşmasına sebep olması ve dünya barışına olan katkıları dolayısıyla ödüllendirilen Bill Clinton, eski Amerika Başkanı Kennedy tarafından da “Bir Cesaretin Timsali” olarak da adlandırılmıştır. (26)

Martti Ahtisaari

Finlandiya’nın eski cumhurbaşkanların olan Marti Ahtisaari Kasım 1999 tarihinde Devlet Nişanı ile ödüllendirilmiştir. Kosova’daki sorunların üstesinden barışçıl bir şekilde geldiğinden dolayı 2008 yılında Nobel Barış Ödülü kazanmıştır. (27)

İkili dostluğun gelişmesi amacıyla ve aynı zamandaki dünyadaki barışçıl politikaları sebebiyle dönenim cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından “Devlet Nişanı” takdim edilmiştir. (28)

Johannes Rau

Almanya’nın eski cumhurbaşkanlarından olan Johannes Rau, ırkçılıkla olan mücadelesi ve Almanya’daki Türk vatandaşlarının Alman toplumuna entegresi sırasında göstermiş olduğu çabalardan dolayı Nisan 2000 tarihinde Devlet Nişanı verilerek ödüllendirilmiştir. (29)

Aleksander Kwaśniewski

Polonya’nın eski cumhurbaşkanlarından olan Aleksander Kwaśniewski, Lech Walesa sonrası göreve gelmiştir. İlk Devlet Nişanı’nın verildiği Lech Walesa ile birlikte Polonya’nın kurulmasında aktif rol oynayan Kwaśniewski’ye Nisan 2000 tarihinde Devlet Nişanı takdim edilmiştir. (30)

Jiang Zemin

Çin Eski Devlet Başkanlarından olan Jiang Zemin, Çin Halk Cumhuriyeti’nin yeni bir ekonomik modele, Sosyalist Market Ekonomik, geçmesinde önemli rol oynamıştır. (31) Bu sayede Çin’i adeta yeniden inşa eden ve dünyanın en önemli ekonomisi haline gelmesinde katkıları olan Jiang Zemin’e “Türkiye ile Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki dostane ilişkilerin geliştirilmesi” adına Nisan 2000 tarihinde Devlet Nişanı verilmiştir. (32)

Václav Havel

Çekoslovakya’nın son cumhurbaşkanı ve Çek Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanıdır. (33)Kültürel olarak da birçok faaliyeti bulunan Havel’e dönemin cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından “Bölge ve dünya barışı için yaptıkları değerleri çalışmalar” nedeniyle Ekim 2000 tarihinde Devlet Nişanı takdim edilmiştir. (34)

Abdullah bin Abdülaziz el-Suud

Türkiye Cumhuriyeti’nin 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, görev geldikten sonraki ilk Devlet Nişan merasimini Abdullah bin Abdülaziz el-Suud ile gerçekleştirilmiştir. Cumhurbaşkanlığı sayfasında herhangi bir kayıt bulunmamasında rağmen haber kaynaklarında nişanın verildiğine dair haberler yer almaktadır. Tören öncesi iki devlet arasında “Vergi kaçakçılığı” üzerine bir anlaşma imzalanmıştır. (35)

II. Elizabeth

37 yıl sonra ilk defa Türkiye’ye ziyaret gerçekleştiren II. Elizabeth, Devlet Nişanı ile ödüllendirilmiştir. Tören esnasında Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Birleşik Krallığın Türkiye’nin AB sürecinde her zaman en yakın dostu olduğunu ifade etmiştir. 70 yıl boyunca Birleşik Krallığı yöneten II. Elizabeth 2022 yılı Aralık ayında hayata gözlerini yummuştur. (37)

Aníbal Cavaco Silva

Portekiz’in eski cumhurbaşkanı olan Silva’ya Mayıs 2009 tarihinde Abdullah Gül tarafından Devlet Nişanı takdim edilmiştir. (38) 10 yıl boyunca başbakan, 10 yıl boyunca da cumhurbaşkanlığı görevi yürüten Silva, aynı törende Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e “Grande Colar” nişanı takdim etmiştir. İki ülkenin özellikle ekonomik olmak üzere diplomatik ilişkilerinin yeniden canlandırılması hedeflenmiştir. (39)

Nursultan Nazarbayev

Kazakistan’ın ilk cumhurbaşkanı olan Nursultan Nazarbayev’e Kasım 2009 tarihinde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından Devlet Nişanı takdim edilmiştir.(41) İki ülke arasında “Stratejik Ortaklık Antlaşması”nın da imzalandığı törende Abdullah Gül, Nazarbayev’i “Bütün Türk Dünyası’nın Aksakalı” olarak adlandırmıştır. (42)

Giorgio Napolitano

İtalya’nın eski cumhurbaşkanlarından olan Giorgio Napolitano’ya Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından Kasım 2009 tarihinde takdim edilen Devlet Nişanı ile birlikte iki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Aynı törende İtalya Cumhuriyeti’nin en yüksek rütbeli nişanı da Abdullah Gül’e takdim edilmiştir. (43)

Asıf Ali Zerdari

Nisan 2011 tarihinde Pakistan Eski Cumhurbaşkanı Ali Zerdari’ye Abdullah Gül tarafından Devlet Nişanı verilmiştir. Abdullah Gül’ün verdiğini nişanda Atatürk kabartması görülmektedir. (44) Nişan tasarımı 2013 yılında değiştirilerek üstündeki Atatürk kabartması kaldırılacaktır. (45)

Kurbankulu Berdimuhammedov

Şubat 2012 tarihinde Türkmenistan Eski Devlet Başkanı Berdimuhammedov’a Abdullah Gül tarafından Devlet Nişanı verilmiştir. Cumhurbaşkanı konuşmasında iki devletin arasındaki “kardeşlik” olgusu üzerinde durmuştur. (46)

Beatrix

Türkiye-Hollanda ilişkilerinin 400. yıl dönümünde Hollanda’ya özel davetli olarak giden Abdullah Gül, Kraliçe Beatrix’e Devlet Nişanı takdim etmiştir. Aynı ziyarette Kraliçe Beatrix de Abdullah Gül’e Hollanda Aslanı Büyük Şövalye Nişanı takdim etmiştir. (47)

XVI. Carl Gustaf

İsveç Kralı Carl Gustaf, Mart 2013 tarihinde Abdullah Gül’ü İsveç Kraliyet Sarayı’nda ağırlamıştır. Törenle Abdullah Gül’e “Serafim Nişanı” takdim edilmiştir.(48) Aynı törenle Abdullah Gül, İsveç Kralı Gustaf’a Devlet Nişanı takdim etmiştir. Carl Gustaf eski tip Devlet Nişanı’nın verildiği son kişidir.

V. Harald

Mevzuat değişikliği sonrası yenilenen Devlet Nişanı’nın ilk sahibi olan Norveç Kralı V. Harald, 1926 yılından beri devlet başkanı nezdinde Norveç’in ilk Türkiye ziyaretini gerçekleştirmiştir. Kasım 2013 tarihinde düzenlenen törende Abdullah Gül’e Aziz Olaf Nişanı takdim edilmiş, enerji konusundaki iş birlikleri ele alınmıştır. (51)

İlham Aliyev

Devlet Nişanı’nın ilk sahiplerinden olan Haydar Aliyev’in oğlu İlham Aliyev Azerbaycan Cumhurbaşkanıdır. Kasım 2013 tarihinde düzenlenen törenle Abdullah Gül, Aliyev’e Devlet Nişanı tevcih etmiş; Aliyev de Abdullah Gül’e Haydar Aliyev Nişanı tevcih etmiştir. Bu Abdullah Gül’ün tevcih ettiği son Devlet Nişanı’dır. (52)

I. Philippe

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ilk tevcih ettiği Devlet Nişanı’nın sahibi olan Belçika Kralı I. Philippe, aynı törenle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a “Kral Leopold Nişanı” tevcih etmiştir. Belçika Kraliyet Sarayı’nda Ekim 2015 tarihinde gerçekleştirilen törene First Lady Emine Erdoğan da katılmıştır. (53)

Selman bin Abdülaziz

Devlet Nişanı tevcih edilen 2. Suudi Arabistan Kralı olma unvanını taşıyan Selman Bin Abdulaziz’e Nisan 2016 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Devlet Nişanı tevcih edilmiştir. Yeni yapılan Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ndeki ilk Devlet Nişanı töreni olarak da kayıtlara geçen törende dostluk ilişkilerinin pekiştirilmesi amaçlanmıştır. (54)

2021 senesinde Suudi Arabistan’ın Türkiye’ye uyguladığı ambargo sebebiyle 2016 tarihinde verilen nişanın geri alınması TBMM Başkanlığında soru önergesi olarak Av. Mahmut Tanal tarafından sunulmuştur. (55)

Sabah el-Ahmed el-Cabir es-Sabah

Mart 2013 tarihinde Kuveyt Emiri El Sabah’a Devlet Nişanı tevcih edilmiştir. Aynı törende El Sabah, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a Kuveyt’in en yüksek devlet nişanı olan Mübarek El Kebir’i tevcih etmiştir. (56)

II. Abdullah

Ağustos 2022 tarihinde Malezya Kralı’na tevcih edilen Devlet Nişanı en son verilen Devlet Nişanı olma özelliğini taşımaktadır. Aynı törende Malezya Kralı Sultan Abdullah Ri’ayatuddin Al Mustafa Billah Şah tarafından Recep Tayyip Erdoğan’a En Yüksek Ulusal Taç Nişanı takdim edilmiştir. (57)

Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyet Nişanı

Türkiye Cumhuriyeti ile ile yabancı ülkelerin ilişkilerini geliştirmek ve milletlerin birbirlerine yakınlaşması amacıyla ülkelerin başbakanlarına, bakanlarına ve dış temsilcilik görevlilerine verilir. Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyet Nişanı Bakanlar Kurulu Kararı ve Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir. 2018 yılında yayımlanan KHK ile Bakanlar Kurulunun yetkisi kaldırılmıştır.(10)

Cumhuriyet Nişanı’nın çapı 7,65 cm olup gümüş malzeme kullanılarak üretilmektedir. Üç katmanlı üretilen nişanda beyaz ve kırmızı renklerinin kullanıldığı, ay yıldız motifi ile tasarımı yapılan nişanın rozeti nişan ile aynı görünüme sahip olup 2,83 cm çapındadır. 925 gümüş malzemeler ile üretilen rozetin zemininde Türk bayrağı motifi bulunmaktadır.(11)

Nişanın ağırlığı 72,6 gram gümüş malzemeden oluşmaktadır.

Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyet Nişanında Yapılan Değişiklikler

2013 yılında yayımlanan 5544 numaralı kanun ile Cumhuriyet Nişanında bulunan T.C. ibaresi kaldırılıp yeni bir tasarıma gidildiği görülmektedir. (11) Aşağıdaki görsellerde eski ve yeni olmak üzere iki nişanın da görseli belirtilmiştir. Nişanın Resmi Gazete’de yayımlanan modeli aşağıda gösterilmiştir.

 

Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyet Nişanı Sahipleri

Türkiye Cumhuriyeti Cumhuriyet Nişanı sahipleri aşağıda listelenmiştir.

• Yusuf Rıza Gilani (58)
• Jack Straw (59)
• René van der Linden (60)
• Navaz Şerif (61)
• Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu (62)
• Carlo Marsili (63)
• Muhammed bin Nayif (64)
• Mahathir Muhammed (65)

Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı

Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı, Türkiye Cumhuriyetini uluslararası camiada tanıtıcı faaliyetler yapan; fikir, sanat ve ilmi faaliyetleriyle Türkiye Cumhuriyetinin tanıtılmasını sağlayan yabancı kişilere verilir.  Dışişlerin Bakanlığının ilgili kurulunun görüşleri alınarak Başkanın onayı ve sonrası Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir. 2018 yılında çıkartılan 698 sayılı kanun ile “Dışişleri Bakanlığı ile Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurulunun görüşleri alınarak ilgili bakanın teklifi, Başbakanın onayı ve” ibaresi kanun maddesinden çıkartılmıştır. (10)

Liyakat Nişanı’nın çapı 8,15 cm olup gümüş malzeme kullanılarak üretilmektedir. Tarihteki 16 büyük Türk imparatorluğunu temsilen on altı kollu Güneş motifi şeklinde yapılan nişanda uzun kollarda kırmızı, kısa kollarda beyaz rengi kullanılır (66). 925 gümüş malzemeler ile üretilen rozetin zemininde Türk bayrağı motifi bulunmaktadır.

Nişanın ağırlığı 65,2 gram gümüş malzemeden oluşmaktadır.(11)

Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanında Yapılan Değişiklikler

2013 yılında yayımlanan 5544 numaralı kanun ile Liyakat Nişanının tasarımında değişikliğe gidildiği görülmektedir. Aşağıdaki görsellerde eski ve yeni olmak üzere iki nişanın da görseli belirtilmiştir. Nişanın Resmi Gazete’de yayımlanan modeli aşağıda gösterilmiştir. (11)

Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı Sahipleri

Bu çalışmada Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı sahipleri ile ilgili bir çalışma yapılmamıştır. Cumhuriyet Nişanları ve Devlet Nişanları üzerine çalışma yapılmıştır.

Sonuç

Türklerde nişan ve madalya geleneği Osmanlı Devletine dayanmaktadır. Türkiye Cumhuriyetinde nişan ve madalya verme 1934 yılında kaldırılmış olup 1983 senesinde tekrardan yürürlüğe girmiştir. Tamamen yabancılara verilen devlet nişanları şu ana kadar birçok kişiye verilmiştir. 2013 yılında görünümleri değiştirilen nişanların kayıtları Cumhurbaşkanlığı arşivlerinde tutulmaktadır.

Kaynakça

(1)        7447 Sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2023), Resmi Gazete, 32154, Mart 2023

(2)        İbrahim Artuk, “Nişan”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (İstanbul: TDV, -; 33: 154)

(3)        Edhem Eldem, İftihar ve İmtiyaz: Osmanlı Nişan ve Madalyaları Tarihi, Osmanlı

Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, İstanbul 2004

(4)        Erüreten, Osmanlı Madalyaları ve Nişanları, s. 294

(5)        2590 Sayılı Efendi, Bey, Paşa Gibi Lakap Ve Unvanların Kaldırılmasına Dair Kanun (1934), Resmi Gazete, 2867, Kasım 1934

(6)        Devlet Madalya Ve Nişanları Yönetmeliği (1983), Resmi Gazete, 2933, Ekim 1983

(7)        Devlet Madalya Ve Nişanları Yönetmeliği (1983), Resmi Gazete, 2933, Ekim 1983

(8)        Kiren, A. (2019). Osmanlı-Kaçar Münasebetlerine Nişânlar Üzerinden Bakmak: II. Abdülhamid Dönemine Dair Bir Deneme. OTAM, 45, 152.

(9)        Devlet Madalya Ve Nişanları Yönetmeliği (1983), Resmi Gazete, 2933, Ekim 1983

(10)      477 SAYILI KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME (2018), Resmi Gazete, 30468, Temmuz 2018

(11)      Devlet Madalya ve Nişanları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2013), Resmi Gazete, 28812, Kasım 2013

(12)      Devlet Madalya ve Nişanları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2013), Resmi Gazete, 28812, Kasım 2013

(13)      The Editors of Encyclopaedia Britannica. (1999, April 28). Lech Walesa | Biography, Solidarity, Nobel Prize, & Facts. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Lech-Walesa

(14)      T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. (n.d.). Retrieved April 29, 2023, from https://katalog.devletarsivleri.gov.tr

(15)      Heydar Aliyev Foundation – Biography. (n.d.). https://heydar-aliyev-foundation.org/en/content/index/65/Biography

(16)      T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. (n.d.). Retrieved April 29, 2023, from https://katalog.devletarsivleri.gov.tr

(17)      Toktaş, F. (2016). YENİLİKÇİ MÜSLÜMAN DÜŞÜNÜR OLARAK ALİYA İZZETBEGOVİÇ. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. https://doi.org/10.21054/deuifd.284935

(18)      T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. (n.d.). Retrieved April 29, 2023, from https://katalog.devletarsivleri.gov.tr

(19)      T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. (n.d.). Retrieved April 29, 2023, from https://katalog.devletarsivleri.gov.tr

(20)      BBC News Türkçe. (2020, February 25). Hüsnü Mübarek 91 yaşında öldü. BBC News Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51630130

(21)      The Editors of Encyclopaedia Britannica. (2002, August 23). Franjo Tudjman | president of Croatia. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Franjo-Tudjman

(22)      T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. (n.d.). Retrieved April 29, 2023, from https://katalog.devletarsivleri.gov.tr

(23)      Eduard Şevardnadze kimdir? (n.d.). http://arsiv.ntv.com.tr/news/245077.asp

(24)      T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. (n.d.). Retrieved April 29, 2023, from https://katalog.devletarsivleri.gov.tr

(25)      T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. (n.d.). Retrieved April 29, 2023, from https://katalog.devletarsivleri.gov.tr

(26)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : ABD Başkanı Clinton’a verilen “Devlet Nişanı” Töreninde Yaptığı Konuşma. https://tccb.gov.tr/konusmalari-suleyman-demirel/1718/4086/abd-baskani-clintona-verilen-devlet-nisani-toreninde-yaptigi-konusma

(27)      The Nobel Peace Prize 2008. (n.d.). NobelPrize.org. https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2008

(28)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-b). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Finlandiya Cumhurbaşkanı Ahtisaari’ye Verilen “Devlet Nişanı” Töreninde Yaptıkları  Konuşma. https://www.tccb.gov.tr/konusmalari-suleyman-demirel/1718/4102/finlandiya-cumhurbaskani-ahtisaariye-verilen-devlet-nisani-toreninde-yaptiklari-konusma

(29)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-b). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Almanya Cumhurbaşkanı Sayın Johannes Rau’ya verilecek “Devlet Nişanı” töreninde yaptıkları konuşma. https://tccb.gov.tr/konusmalari-suleyman-demirel/1718/4124/almanya-cumhurbaskani-sayin-johannes-rauya-verilecek-devlet-nisani-toreninde-yaptiklari-konusma

(30)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-d). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Polonya Cumhurbaşkanı Sayın Aleksander Kwasniewski’ye Verilecek “Devlet Nişanı” Töreninde Yaptıkları Konuşma. https://www.tccb.gov.tr/konusmalari-suleyman-demirel/1718/4133/polonya-cumhurbaskani-sayin-aleksander-kwasniewskiye-verilecek-devlet-nisani-toreninde-yaptiklari-konusma

(31)      Kuhn, R. J. (2004). The Man Who Changed China: The Life and Legacy of Jiang Zemin.

(32)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-c). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Çin Halk Cumhuriyeti  Cumhurbaşkanı Sayın Jiang Zemin’e “Devlet Nişanı” verilmesi Töreni’nde Yaptıkları Konuşma. https://tccb.gov.tr/konusmalari-suleyman-demirel/1718/4136/cin-halk-cumhuriyeti-cumhurbaskani-sayin-jiang-zemine-devlet-nisani-verilmesi-toreninde-yaptiklari-konusma

(33)      The Editors of Encyclopaedia Britannica. (2023, Nisan 11). Vaclav Havel | Biography, Plays, & Facts. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Vaclav-Havel

(34)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-c). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Çek Cumhurbaşkanı Vaclav Havel’e verilen “Devlet Nişanı” töreninde yaptıkları konuşma. https://www.tccb.gov.tr/konusmalari-ahmet-necdet-sezer/1721/7444/cek-cumhurbaskani-vaclav-havele-verilen-devlet-nisani-toreninde-yaptiklari-konusma

(35)      Hürriyet. (2007, Kasım 9). Kral Abdullah’a Cumhuriyet Nişanı. Copyright (C) 2023 Hürriyet Gazetecilik Ve Matbaacılık a.Ş. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/kral-abdullah-a-cumhuriyet-nisani-7663213

(36)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-g). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Kraliçe II. Elizabeth Ankara`da. https://tccb.gov.tr/haberler–abdullah-gul-/1726/7860/kralice-ii-elizabeth-ankarada

(37)      The Editors of Encyclopaedia Britannica. (2023c, April 28). Elizabeth II | Biography, Family, Reign, & Facts. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Elizabeth-II

(38)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-i). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Portekiz Cumhurbaşkanı Cavaco Silva Çankaya Köşkü’nde. https://tccb.gov.tr/haberler–abdullah-gul-/1726/8302/portekiz-cumhurbaskani-cavaco-silva-cankaya-koskunde

(39)      The Editors of Encyclopaedia Britannica. (2008, July 3). Anibal Cavaco Silva | Facts & Biography. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Anibal-Cavaco-Silva

(40)      – P�gina Oficial das Ordens Honor�ficas Portuguesas. (n.d.). https://www.ordens.presidencia.pt/

(41)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-g). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Kazakistan ve Türkiye Arasında Stratejik Ortaklık Anlaşması. https://tccb.gov.tr/haberler–abdullah-gul-/1726/8561/kazakistan-ve-turkiye-arasinda-stratejik-ortaklik-anlasmasi

(42)      The Editors of Encyclopaedia Britannica. (2023a, March 19). Nursultan Nazarbayev | Biography, Kazakhstan, Presidency, & Family. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Nursultan-Nazarbayev

(43)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-l). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : “Türkiye, AB İçin Hiçbir Ülkeden Ayrıcalık Beklemiyor.” https://tccb.gov.tr/haberler–abdullah-gul-/1726/8619/turkiye-ab-icin-hicbir-ulkeden-ayricalik-beklemiyor

(44)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-j). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Pakistan Cumhurbaşkanı Zardari’ye Devlet Nişanı. https://tccb.gov.tr/haberler–abdullah-gul-/1726/9653/pakistan-cumhurbaskani-zardariye-devlet-nisani

(45)      Hürriyet. (2013, November 5). Devlet nişanları değişti. Copyright (C) 2023 Hürriyet Gazetecilik Ve Matbaacılık a.Ş. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/devlet-nisanlari-degisti-25048042

(46)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-n). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov’a Nişan Takdim Töreninde Yaptıkları Konuşma. https://tccb.gov.tr/konusmalari–abdullah-gul-/1724/17809/turkmenistan-devlet-baskani-gurbanguli-berdimuhamedova-nisan-takdim-toreninde-yaptiklari-konusma

(47)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-a). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : 400 Yıllık Türkiye-Hollanda Dostluğunu Pekiştiren Ziyaret. https://tccb.gov.tr/haberler–abdullah-gul-/1726/10301/400-yillik-turkiye-hollanda-dostlugunu-pekistiren-ziyaret

(48)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-f). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Cumhurbaşkanı Gül, İsveç Kraliyet Sarayı’nda. https://tccb.gov.tr/haberler–abdullah-gul-/1726/10801/cumhurbaskani-gul-isvec-kraliyet-sarayinda

(49)      The Royal Order of the Seraphim. (2018, July 25). Tallinn Museum of Orders of Knighthood. https://tallinnmuseum.com/project/the-royal-order-of-the-seraphim/

(50)      Limited, A. (n.d.). From left Sweden’s Queen Silvia, Turkey’s First Lady Hayrunnisa Gul, Turkey’s President Abdullah Gul and Sweden’s King Carl Gustaf pose for a group photo ahead of a gala dinner at the Stockholm Palace on March 11, 2013. President Gul arrived to Sweden on Monday for a three-day official state visit. Alamy Images. https://www.alamy.com/from-left-swedens-queen-silvia-turkeys-first-lady-hayrunnisa-gul-turkeys-president-abdullah-gul-and-swedens-king-carl-gustaf-pose-for-a-group-photo-ahead-of-a-gala-dinner-at-the-stockholm-palace-on-march-11-2013-president-gul-arrived-to-sweden-on-monday-for-a-three-day-official-state-visit-image441494793.html

(51)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-l). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Norveç Kralı Harald Çankaya Köşkü’nde. https://www.tccb.gov.tr/haberler–abdullah-gul-/1726/11232/norvec-krali-harald-cankaya-koskunde

(52)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-d). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Azerbaycan Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev’e Nişan Tevcih Törenin’de Yaptıkları Konuşma. https://tccb.gov.tr/konusmalari–abdullah-gul-/1724/17941/azerbaycan-cumhurbaskani-sayin-ilham-aliyeve-nisan-tevcih-toreninde-yaptiklari-konusma

(53)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-e). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Belçika Kralı Philippe’den Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Kral Leopold Nişanı. https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/35589/belcika-krali-philippeden-cumhurbaskani-erdogana-kral-leopold-nisani

(54)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-r). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Suudi Arabistan Kralı Selman’a Devlet Nişanı Verildi. https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/42514/suudi-arabistan-krali-selmana-devlet-nisani-verildi

(55)      Suudi Kralı’na verilen devlet nişanı meclis gündeminde. (2021, March 24). PolitikYol.com | Yorum, Analiz, Haber Sitesi. https://www.politikyol.com/suudi-kralina-verilen-devlet-nisani-meclis-gundeminde/

(56)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-n). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Kuveyt Emiri El Sabah’a Devlet Nişanı Verildi. https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/73414/kuveyt-emiri-el-sabaha-devlet-nisani-verildi

(57)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-o). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Malezya Kralı Sultan Abdullah Şah’a Devlet Nişanı tevcih edildi. https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/139120/malezya-krali-sultan-abdullah-sah-a-devlet-nisani-tevcih-edildi

(58)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-q). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Pakistan Başbakanı Gilani’ye Cumhuriyet Nişanı. https://tccb.gov.tr/haberler–abdullah-gul-/1726/9394/pakistan-basbakani-gilaniye-cumhuriyet-nisani

(59)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-i). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Cumhurbaşkanı Gül, Jack Straw’a Cumhuriyet Nişanı Tevcih Etti. https://tccb.gov.tr/haberler–abdullah-gul-/1726/10567/cumhurbaskani-gul-jack-strawa-cumhuriyet-nisani-tevcih-etti

(60)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-k). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Hollandalı Senatör van der Linden’e Cumhuriyet Nişanı Tevcihi Töreninde Yaptıkları Konuşma. https://tccb.gov.tr/konusmalari–abdullah-gul-/1724/17878/hollandali-senator-van-der-lindene-cumhuriyet-nisani-tevcihi-toreninde-yaptiklari-konusma

(61)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-j). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Cumhurbaşkanı Gül’den Pakistan Başbakanı Şerif’e “Cumhuriyet Nişanı.” https://tccb.gov.tr/haberler–abdullah-gul-/1726/11121/cumhurbaskani-gulden-pakistan-basbakani-serife-cumhuriyet-nisani

(62)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-j). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Cumhurbaşkanı Gül’den, Kırım Tatarları Lideri Kırımoğlu’na Cumhuriyet Nişanı. https://tccb.gov.tr/haberler–abdullah-gul-/1726/11543/cumhurbaskani-gulden-kirim-tatarlari-lideri-kirimogluna-cumhuriyet-nisani

(63)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-h). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Cumhurbaşkanı  Gül, Çankaya Köşkü’nde Cumhuriyet ve Liyakat Nişanlarını Tevcih Etti. https://tccb.gov.tr/haberler–abdullah-gul-/1726/11657/cumhurbaskani-gul-cankaya-koskunde-cumhuriyet-ve-liyakat-nisanlarini-tevcih-etti

(64)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-aa). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Nayif’e “Cumhuriyet Nişanı” Tevcih Edildi. https://tccb.gov.tr/haberler/410/52457/suudi-arabistan-veliaht-prensi-muhammed-bin-nayife-cumhuriyet-nisani-tevcih-edildi

(65)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-t). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Malezya Başbakanı Mahathir Muhammed’e “Cumhuriyet Nişanı” tevcih edildi. https://tccb.gov.tr/haberler/410/107133/malezya-basbakani-mahathir-mohamad-a-cumhuriyet-nisani-tevcih-edildi

(66)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-n). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Fors. https://www.tccb.gov.tr/cumhurbaskanligi/resmi-simgeler/fors/

(67)      T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı. (n.d.). https://www.darphane.gov.tr/madalya-ve-nisan-uretimi

(68)      cumhurbaskanligi@tccb.gov.tr. (n.d.-i). T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Cumhurbaşkanı  Gül, Çankaya Köşkü’nde Cumhuriyet ve Liyakat Nişanlarını Tevcih Etti. https://tccb.gov.tr/haberler–abdullah-gul-/1726/11657/cumhurbaskani-gul-cankaya-koskunde-cumhuriyet-ve-liyakat-nisanlarini-tevcih-etti

Ek