Veri veya daha çok kullandığımız tabiriyle data. Neden daha çok “data” kelimesini kullanıyoruz bir fikrim yok ama orijinal hali olduğu için olabilir. Peki neden veri üzerine bir yazı kurgulayacağım? Sanıyorum 21. yüzyılda tüm işlerimizin birer veriden ibaret olmasından ötürü olabilir. Bu yazıyı yazarken de bir veri sunuyorum, mesaj atarken de. Veri ve Daha fazlası üzerine
Veri yani data kelimesi Latince “datum” kelimesinden gelmekle birlikte metadata dediğimiz türler de her gittiğimiz yerde bıraktığımız, bazen haberdar olduğumuz bazen ise ruhumuzun duymadığı bilgiler bütünü olarak diyebiliriz.
Peki, bu verilen bizim için ne ifade etmeli? Bu soruyu sormadan önce etrafımda gözlemlediğim firmaların veriler için ne kadar yanıp tutuştuğu. Bunlardan başıma gelen bir tanesini kısaca anlatmak istiyorum. Malumunuz artık herkes Covid-19 aşısı için randevu almakta ve bir şekilde aşısını olmaya gitmekte. Burada kimileri özel hastanelerde olmakta iken kimileri ise devlet hastanelerinde olmakta. Hiçbir farkı yok zaten, ikisi de tamamen ücretsiz. Peki buradan nereye varacağım?
Ben randevunun en yakın tarihte olması sebebiyle özel bir hastaneyi seçtim. Vaktinde gittim ve aşı olmak için kayıt açılmasının gerekliliğinden bahsettiler. Tamam. Aşı için açılacak kayıt tamamen hastane kendi veritabanı için açıyor ve bana soruyor. “Lütfen telefonunuza gelen kodu bize iletebilir misiniz?”. Yani beni kendi hastaları gibi gösterecekler, benim telefon numarama pazarlama SMS’leri iletebilecekler vs. vs. Bir şekilde herkes sizin verinizi bir yerlerden toparlamaya çalışıyor.
Bir de bunların yanı sıra “Leak” dediğimiz olaylar var. Onlardan da bir insanın tüm resmi verilerine ulaşma şansınız oluyor. Linkini verdiğim yazıdan Yemek Sepeti veri ihlaline bakabilirsiniz. Tüm arkadaş ağları çözülebilir veya bir insanın devlet nezdinde nelerden ibaret olduğumuzu görebilirsiniz.
Şimdi gelelim bizim ürettiğimiz verilere. Sonuçta ne yaparsak yapalım, mesela bu blog yazısı, sosyal medya paylaşımı hepsi birer veri oluşturuyor ve hiçbiri yok olmayacak şekilde depolanıyor. Tabii bunların nasıl bir etki yaratacağını kestiremedim. Sonuçta her ânımızı, her durumumuzu bir veri olarak piyasaya sürmekteyiz. Bunlar gelecekte bize nasıl döner? Bir iş başvurusunda en basitinden nasıl bir etki bırakır? Bunlar için somut örnekler elimizde var mı onu da bilmiyorum açıkçası çünkü paylaşımlar ve teknolojik gelişme çok hızlı bir şekilde evrildi. Hâliyle önümüzde emsal bir durum yok. Umarım çok baş ağrısı yapmayacak şekilde hayatımıza dahil olur. Gerçi dahil oldu da sürdürmeye devam eder diye ekleyeyim.
Açıkçası toparlayabildiğim bir yazı olmadı. En azından boş bırakmamak için doldurduğum bir yazı olduğunu söyleyebilirim. Diğer yazılarımda daha toparlı bir yazı düzeni görebilirsiniz.
Bu yazıyı yazarken bazı kısımlarda Ahmet Toprak “Meta Veri/Metadata Nedir?” yazısından esinlenmeler yaptım. Yazının tam halini okumak için bu bağlantıya tıklayabilirsiniz.